- Polska
- Osoba
- ur. 27 listopada 1948
Historyk, profesor nauk humanistycznych (od 2000), dyrektor oddziału Instytutu Pamięci Narodowej we Wrocławiu (2000-2013), odznaczony Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2009).
Historyk, profesor nauk humanistycznych (od 2000), dyrektor oddziału Instytutu Pamięci Narodowej we Wrocławiu (2000-2013), odznaczony Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2009).
Doktor habilitowany, wykładowca na Wydziale Chemii Uniwersytetu Wrocławskiego.
W czasie II wojny harcerz i żołnierz Armii Krajowej w stopniu porucznika, uczestnik powstania warszawskiego, po ukończeniu studiów na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Wrocławskiego i Politechniki Wrocławskiej, pracownik naukowo-dydaktyczny, od 1980 roku zaangażowany w działalność w NSZZ "Solidarność", internowany w stanie wojennym, odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2009).
Piłkarz ręczny, bramkarz, siedmiokrotny mistrz Polski (1972-1978), wicemistrz (1969-1971), reprezentant Polski (1964 -1972), trener, jako trener zdobył pięć tytułów mistrzowskich (1974-1978), Puchar Polski (1976).
Filolog klasyczna, wykładowca na Uniwersytecie Wrocławskim od 1945 roku.
Polski muzyk, dyrygent, kompozytor. Urodził się 26 sierpnia 1920 roku w Poznaniu. Uczęszczał do szkoły podstawowej im św. Antoniego w Poznaniu, następnie ukończył gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu. Swój pierwszy chór założył już w czasach szkolnych, nazwał go "Miniaturka". W czasie II wojny światowej prowadził potajemnie zajęcia z chóru w poznańskich kościołach. W 1945 roku roku założył Chór Chłopięco-Męski im. Wacława Gieburowskiego znany szerzej jako „Poznańskie Słowiki”. Ukończył Muzykologię na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Poznańskiego, a także został absolwentem Wydziału Wokalnego i Wydziału Kompozycji, Teorii i Dyrygentury Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Poznaniu. Z tą drugą uczelnią współpracował przez długie lata będąc nawet jej prorektorem i rektorem w latach 1967–1981. Za swoją wieloletnią pracę i sukcesy był wielokrotnie nagradzany, a także odznaczony wieloma odznaczeniami państwowymi, otrzymał między innymi: Order Orła Białego, Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, Złoty Krzyż Zasługi, Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.
Chór Chłopięcy i Męski Filharmonii Poznańskiej
Początków chóru należy doszukiwać się już w 1939 roku, kiedy to z inicjatywy Stefana Stuligrosza zaczęła spotykać się grupa chłopców i podczas II wojny światowej odbywała konspiracyjne próby i koncerty. Oficjalnie założony został w 1945 roku, a na szersze wody wypłynął w 1949 roku za sprawą gościnnego występu na Filharmonii Warszawskiej. Przez lata chór zdobywał uznanie i renomę na wielu koncertach i festiwalach, zarówno w kraju jak i za granicą. Poznańskie Słowiki nie specjalizują się w żadnym konkretnym stylu muzycznym, śpiewają wszystko, od muzyki średniowiecznej, przez mistrzów renesansu i baroku, aż po muzykę współczesną. Po śmierci Stefana Stuligrosza w 2012 roku, jego dzieło kontynuuje Maciej Wieloch.
Polska piosenkarka specjalizująca się w poezji śpiewanej. Absolwentka klasy fortepianu w krakowskiej Średniej Szkole Muzycznej. Swą karierę sceniczną rozpoczęła w 1961 roku jako członkini kabaretu krakowskiej Akademii Medycznej "Cyrulik". Rok 1963 przyniósł jej pierwszy występ na ogólnopolskim festiwalu - I Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu zdobywając na nim nagrodę publiczności. Następnie został wydany pierwszy singiel opatrzony jej nazwiskiem, a rok później zajęła drugie miejsce na Międzynarodowym Festiwalu Piosenki w Sopocie. Po ukończeniu Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie w 1966 roku nagrała płytę "Ewa Demarczyk śpiewa piosenki Zygmunta Koniecznego", która okazała się ogromnym sukcesem, sprzedając się w ponad 100 000 egzemplarzy. W latach 1962-1972 występowała w "Piwnicy pod Baranami". W 1974 roku wydała swoją drugą płytę zatytułowaną po prostu "Ewa Demarczyk". Na festiwalu w Opolu w 1979 roku otrzymała nagrodę dziennikarzy. W latach 1986-2000 funkcjonował nawet Państwowy Teatr Muzyki i Poezji – Teatr imienia Ewy Demarczyk.
Urodził się we Wrocławiu w rzemieślniczej rodzinie. Po ukończeniu Szkoły Handlowej wbrew woli ojca zdobył stypendium i udał się na studia. Studiował we Wrocławiu i w Berlinie. Podczas drugiej podróży do Paryża zmienił nazwisko na Lassalle. To właśnie z jego inicjatywy założona została pierwsza na świecie partia robotnicza - Powszechny Niemiecki Związek Robotniczy. Ideologia, którą głosił jest dziś utożsamiana z socjaldemokracją, gdyż nie zgadzał się na obalanie legalnej władzy za pomocą rewolucji podważając tym samym idee głoszone przez Marksa. Zginął od postrzału podczas pojedynku w szwajcarskim Carouge, pochowany na wrocławskim Starym Cmentarzu Żydowskim.
Polski aktor filmowy i teatralny. Znany ze śpiewania w Kabarecie "Starszych Panów". Ukończył gimnazjum im. Jana Śniadeckiego w Kielcach, następnie przerwał dalszą edukację z powodu wybuchu II Wojny Światowej. W 1943 roku wstąpił do organizacji konspiracyjnej Szarych Szeregów przybierając pseudonim Wilk. W 1944 roku, w grudniu został aresztowany przez Gestapo. W 1954 roku ukończył Państwową Wyższą Szkołę Teatralną w Warszawie. Debiut sceniczny zaliczył w Teatrze Dolnośląskim w Jeleniej Górze. W swojej karierze współpracował z zespołami Teatru Dramatycznego w Warszawie w latach 1955-1985, następnie związał się z Teatrem Polskim w Warszawie. Związany z kabaretami "Koń", "Kabaretem Starszych Panów", a także "Kabaretem Dudek".
Pierwsze wzmianki dotyczące jego kariery sięgają 1942 roku. kiedy to pełnił funkcję dowódcy zwiadu w radzieckiej partyzantce. Po wojnie ukończył Oficerską Szkołę Lotniczą w Dęblinie i awansował na podporucznika. Następnie w tej samej szkole w latach 1946–1947 ukończył kurs na dowódcę pułku. Kolejno awansował na dowódcę 5 Pułku Lotnictwa Szturmowego w Bydgoszczy. W 1952 roku objął stanowisko dowódcy 8 Dywizji Lotnictwa Szturmowego. W 1955 roku udał się do Monino w ZSRR by tam studiować na miejscowej Akademii Lotniczej. W 1956 roku kontynuował swoją karierę jako dowódca 3 Korpusu Lotnictwa Mieszanego. W 1963 roku został Głównym Inspektorem Lotnictwa. Kiedy w 1967 roku wyodrębniono Wojska Lotnicze z Sił Zbrojnych, na ich czele umieszczono Raczkowskiego, który sprawował tę funkcję aż do 1972 roku.
W wieku 35 lat, w 1957 roku awansował na generała, w 1963 otrzymał szlify generała dywizji. Swoją karierę z armią zakończył w 1972 roku zostając urlopowany. Następnie pełnił różne funkcje w administracji państwowej, będąc podsekretarzem stanu w Ministerstwie Komunikacji. W latach 1982-1987 był Konsulem Generalnym PRL w Mińsku. Pod koniec kariery udzielał się w Towarzystwie Przyjaźni Polsko-Radzieckiej.
Urodził się w Starej Wsi, która ówcześnie była małą wioską w granicach Raciborza. Od dziecka związany był z wieloma polskimi organizacjami. W 1919 roku dołączył do Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół", w tym samym czasie był harcerzem ZHP i członkiem Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska. Rok później zaciągnął się do wojska. Ochotniczo uczestniczył w akcji kampanii plebiscytowej. Brał aktywny udział w III Powstaniu Śląskim. Po zakończeniu III Powstania aktywnie uczestniczył w "polskich" inicjatywach, na przykład w Związku Polaków w Niemczech. Jego działalność polonijna przynosiła wiele dobrych efektów, pomagał mniejszościom polskim za granicą, wspomagał polskie ośrodki, a także otwierał szkoły mniejszościowe. W 1936 roku został mianowany prezesem Związku Polaków na Śląsku. Z powodu swojej działalności bardzo często był represjonowany przez władze niemieckie, a po wybuchu II wojny światowej został błyskawicznie aresztowany i uwięziony w obozie Buchenwald, następnie przetrzymywany w Ravensbrück i kolejno w Sachsenhausen. Po wojnie związany z Polskim Stronnictwem Ludowym, pracował w Opolskim Stowarzyszeniu PAX. Był aktywnym działaczem Związku Weteranów Powstań Śląskich i ZBOWiDu.
Mecenas, doktor nauk prawnych, w okresie stanu wojennego broniąca wrocławskich opozycjonistów, członek Arcybiskupiego Komitetu Charytatywnego, odznaczona Arcybiskupim Pierścieniem Tysiąclecia Archidiecezji Wrocławskiej, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1998) oraz medalem 60-lecia Izby Adwokackiej we Wrocławiu.
Nazwisko Ukraińca, mieszkańca Strzelców w obwodzie wołyńskim, wymienione w relacji Świadka Historii.
Obóz Jeniecki NKWD w Ostaszkowie
Jeden z obozów jenieckich NKWD zlokalizowany w sąsiedztwie Ostaszkowa, rosyjskiego miasteczka położonego nad Jeziorem Seliger, w obwodzie Twerskim. Sam obóz zlokalizowany był na wyspie położonej na wspomnianym jeziorze. Obóz był zlokalizowany w XVI wiecznym monasterze zwanym Pustelnią Niłowo-Stołobieńską. Decyzją Berii z 3 października 1939 roku osadzeni w obozie zostali poza oficerami Wojska Polskiego również funkcjonariusze organów państwa, policjanci, strażnicy służby więziennej. 5 marca 1940 na rozkaz Biura Politycznego KC WKP(b) zdecydowano o rozstrzelaniu jeńców z obozów Starobielska, Kozielska i Ostaszkowa. Zadanie to zostało przypisane funkcjonariuszom NKWD, zbrodnia ta trwała od marca do maja 1940 roku. Więźniów mordowano w piwnicach obozu, a zwłoki wywożono do lasku w okolicy Miednoje.
ur. 1889-10-04, zamordowany wiosną 1940 w Charkowie; syn weterynarza i ziemianki. We Lwowie skończył gimnazjum oraz studia na kierunku ścisłym na Politechnice Lwowskiej, a następnie kontynuował kształcenie na kierunku filologicznym w Krakowie na tamtejszym Uniwersytecie Jagiellońskim. Jeszcze przed wybuchem wojny z 1914 roku był członkiem tajnych organizacji oraz organizacji paramilitarnych takich jak Związek Walki Czynnej i Związek Strzelecki.
Podczas I wojny światowej związał się z Legionami Polskimi gdzie dowodził kolejno 3 i 4 pułkiem piechoty. Podczas działań wojennych dosłużył się stopnia kapitana. Podczas kryzysu przysięgowego pozostał wierny zaleceniom Piłsudskiego i wraz z innymi, którzy odmówili złożenia przysięgi Wilhelmowi II, za co został internowany do Przemyśla. Siłą wcielony do sił austro-węgierskich w 1917 roku. W 1918 roku został dowódcą Polskiej Organizacji Wojskowej w okręgu lwowskim, następnie dołączył do 4 Dywizji Strzelców Polskich, by finalnie zostać dowódcą 13 pułku Strzelców Polskich. Podczas wojny polsko-bolszewickiej dowodził XIX i XX Brygadą Piechoty. Podczas tego konfliktu otrzymał Order Virtuti Militari za waleczność. Podczas przewrotu majowego opowiedział się po stronie Marszałka Piłsudskiego, za co w 1927 roku nagrodzony został nominacją na stopień generała brygady.
W stan spoczynku przeszedł 30 czerwca 1933 roku. Podczas Kampanii Wrześniowej, początkowo dowodził obroną twierdzy Brześć, a następnie wycofał się do Lwowa gdzie 12 września objął dowództwo nad obroną miasta. Wzięty do sowieckiej niewoli, przetrzymywany w obozie jenieckim w Starobielsku, został zamordowany w lasku w okolicach Charkowa. Obecnie pochowany na Cmentarzu Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie.
Pośmiertnie uhonorowany awansem do stopnia generała dywizji przez Prezydenta RP - Lecha Kaczyńskiego.
Ziętek Jerzy, generał brygady Sił Zbrojnych Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Członek Komitetu Centralnego PZPR (1964–1981), przewodniczący prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach (1964–1973), wojewoda śląski (1945), wojewoda katowicki (1973–1975), członek Rady Państwa (1963–1985), poseł na Sejm III kadencji w II RP, na Sejm Ustawodawczy oraz na Sejm PRL.
polski duchowny rzymskokatolicki, biskup diecezjalny krakowski (1911–1951), arcybiskup metropolita krakowski (1926-1951), kardynał (1946-1951), senator I kadencji w II Rzeczypospolitej Polskiej (1922–1923).
polski duchowny rzymskokatolicki, zesłany i zamordowany w Priesterblock w KL Dachau KL
śpiewaczka operowa związana z Operą Krakowską, Operą Warszawską, operetkowym Teatrem Nowości oraz z Operą Poznańską, aktorka filmowa w dwudziestoleciu międzywojennym, aktorka Teatru Nowego (1951-1955)
Sztachelski Jerzy, poseł do Krajowej Rady Narodowej, na Sejm Ustawodawczy oraz na Sejm PRL, minister aprowizacji i handlu (1945–1947), minister zdrowia (1951–1956), minister bez teki (1956–1961) oraz minister zdrowia i opieki społecznej (1961–1968).
niemiecki oficer i działacz nazistowski, jeden z twórców hitlerowskiej III Rzeszy, zbrodniarz wojenny, minister lotnictwa Rzeszy (1933-1945), dowódca Luftwaffe (1935-1945), poseł do Reichstagu (1928–1945 ), premier Prus (1933-1945)
prezydent Rzeczypospolitej Polskiej (1926-1939), chemik, dziekan Wydziału Chemicznego Politechniki Lwowskiej, wynalazca, dyrektor Państwowej Fabryki Związków Azotowych w Chorzowie
arcybiskup metropolita lwowski (1900–1923), profesor nadzwyczajny dogmatyki specjalnej (1891) na Uniwersytecie Lwowskim, dziekan Wydziału Teologii (1896/1897), rektor Uniwersytetu Lwowskiego (1900), profesor zwyczajny (1893)
Prezydent Stanów Zjednocoznych Ameryki (4 marca 1913 – 4 marca 1921)
Sanitariuszka, należąca do organizacji podziemnej w czasie II wojny światowej, wspominana w relacji świadka historii.
Piechota Jan, ksiądz rzymskokatolicki, założyciel Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Żeńskiej w Odrowążu.
w Związku Walki Czynnej (od 1909), w Komendzie Naczelnej Organizacji Wojskowej (od 1914), w II batalionie 5 pułku piechoty w składzie III Brygady Legionów Polskich, objął Komendę Naczelną POW nr 1 w Warszawie (1918), kapitan w Wojsku Polskim (1919), awansowany na pułkownika (1924), poseł (od 1928), wiceminister skarbu , komisarz rządowy w Banku Polskim (1032-1936), Prezes Banku Polskiego, (do 1936), minister skarbu oraz minister przemysłu i handlu w rządzie na uchodźstwie (1939-41), na emigracji od 1939 do śmierci.
pułkownik Ludowego Wojska Polskiego, pośmiertnie generał brygady (2016), zastępca szefa Zarządu Operacyjnego Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, agent wywiadu amerykańskiej Centralnej Agencji Wywiadowczej (1970-), odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1976)
I sekretarz KC PPR (1943–1948), I sekretarz KC PZPR (1956–1970), minister ziem odzyskanych (1945-1949), I wiceprezes Rady Ministrów (1945-1949), Członek Rady Państwa (1957-1971)
poseł na Sejm (1991-1993, 2001-2004), współzałożyciel Kongresu Liberalno-Demokratycznego (1990) oraz Platformy Obywatelskiej (2001), senator (1997-2001), wicemarszałek Sejmu (2001-2005), przewodniczący Platformy Obywatelskiej (2003–2014), prezes Rady Ministrów (2007-2014), przewodniczący Rady Europejskiej (2014-2019), przewodniczący Europejskiej Partii Ludowej (od 2019).
Działacz niepodległościowy, poseł na Sejm Ustawodawczy II Rzeczypospolitej, poseł II i III Dumy Państwowej Imperium Rosyjskiego, współzałożyciel Narodowej Demokracji , Prezes Komitetu Narodowego Polskiego (1917-1919), Minister Spraw Zagranicznych (1923)
Międzynarodowy Festiwal Wratislavia Cantans
Festiwal Oratoryjno-Kantatowy zapoczątkowany przez muzyka Andrzeja Markowskiego - ówczesnego dyrektora Filharmonii Wrocławskiej. Festiwal co roku przyciąga grupy wokalne z całego świata. Organizowany przez Narodowe Forum Muzyki im. W. Lutosławskiego. W 1978 roku Wratislavia Cantans został włączony do EFA (European Festivals Association).
Ksiądz, który udzieła ślubu w Czarnawczycach świadkowi historii - Michalinie Terpiłowskiej.
Minister obrony narodowej (2000-2001), Wicemarszałek Sejmu (2005-2007), Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (2007-2010), Tymczasowo wykonujący obowiązki prezydenta RP (2010), Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej (2010-2015)
poseł województwa nowogródzkiego na Sejm Rozbiorowy w Warszawie (1773)
Filolog klasyczny, profesor Uniwersytetu Wrocławskieg (1964), odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1993).
Geograf,doktor nauk o ziemi, rektor Uniwersytetu Wrocławskiego (1962-1968).
historyk, nauczyciel akademicki, samorządowiec, przewodniczący rady miejskiej Wrocławia (1994–1998), wiceprezydent Wrocławia ds. gospodarki przestrzennej (1999–2000), był radny sejmiku dolnośląskiego (2002-2014), marszałek województwa dolnośląskiego (2006-2008)
Profesor chemii na uniwersytetach w Kolonii, Tybindze, Berlinie, Wrocławiu i Würzburgu, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie chemii (1907).
Profesor nauk chemicznych, profesor zwyczajny na Wydziale Chemii Uniwersytetu Wrocławskiego.
Chemik spechalizujący się w krystalografii, nauczyciel akademicki, profesor nauk chemicznych (od 2007).
Profesor nauk fizycznych (1974), członek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk, w Instytucie Fizyki PAN (1956-1975), w Instytucie Fizyki Molekularnej PAN (1975-2009), Dyrektor
Instytutu Fizyki Molekularnej PAN (1975-1985).
Historyk, nauczyciel akademicki, rektor Uniwersytetu Opolskiego (1995–1996).
Hlond August, polski duchowny rzymskokatolicki, salezjanin, biskup diecezjalny katowicki w 1926, arcybiskup metropolita gnieźnieński i poznański w latach 1926–1946, arcybiskup metropolita gnieźnieński i warszawski w latach 1946–1948, prymas Polski w latach 1926–1948, kardynał prezbiter od 1927.
Rydz-Śmigły Edward, marszałek Polski, generalny inspektor Sił Zbrojnych, Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych w wojnie obronnej 1939, dowódca III batalionu Legionów Polskich.
Bierut Bolesław, polski polityk, działacz komunistyczny, Przewodniczący Krajowej Rady Narodowej, prezydent RP w latach 1947–1952, przywódca PZPR, prezes Rady Ministrów.
Bołtuć Mikołaj, generał brygady Wojska Polskiego.
Potocka Kladyna, działaczka patriotyczna, po powstaniu listopadowym zaangażowana w pomoc polskim emigrantom fundatorka instytucji dobroczynnej „Czci i chleba” w Paryżu.
Ścigaj Bolesław, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, w szeregach wiązku Walki Zbrojnej (od 1940)
Falski Marian, autor najpopularniejszego polskiego elementarza – elementarza Falskiego (1910), działacz oświatowy.